Odbierz prezent powitalny

Interpunkcja - ćwiczenia

Czy znajomość interpunkcji jest ważna (i dlaczego tak bardzo)

Znów ten przeklęty przecinek, który nigdy nie stoi tam, gdzie powinien. Do tego łącznik, który czasem podszywa się pod myślnik, różnokształtne nawiasy i cudzysłowy, i kropka, która chce się pojawiać w wielu miejscach w tekście – i to wcale nie tylko na końcu zdania.

Z tego artykułu dowiesz się m.in.:

• co by się stało, gdyby nagle znaki interpunkcyjne wyparowały,
• po co nam interpunkcja,
• czy autokorekta w Wordzie się do czegoś przyda,
• kto powinien mieć interpunkcję w jednym paluszku,
• jakie są moje 3 największe interpunkcyjne zdumienia.

Nowy wspaniały (?) świat – bez interpunkcji!

Coś tu nie gra?

Tak, masz rację.

Tekst pozbawiony znaków interpunkcyjnych staje się kompletnie chaotyczny i niezrozumiały.

Interpunkcja potrafi zdziałać cuda. Przekonaj się, co dzieje się z tekstem, gdy zastosujemy w nim znaki interpunkcyjne:

Interpunkcja ma głębszy sens niż utrudnianie Ci życia

Choć przecinki, łączniki, średniki i cudzysłowy mogą spędzać Ci sen z powiek, nie traktuj ich jak swojego wroga, tylko sprzymierzeńca.

Dzięki znakom interpunkcyjnym tekst jest:

  • przejrzysty (np. wiadomo, gdzie kończy się zdanie, które partie są wypowiadane przez bohatera),
  • zrozumiały (zerknij do przykładu na karteczkach powyżej),
  • łatwy w odbiorze (znaki interpunkcyjne porządkują tekst, wskazują miejsca, w których możemy zawiesić głos i wziąć oddech),   
  • jednoznaczny (inny sens przekazuje np. zdanie zakończone pytajnikiem, a inne to z kropką na końcu),
  • rytmiczny (przecinki, średniki, wielokropki, półpauzy – dzięki nim możesz różnicować długość zdania i nadawać tekstowi rytm),
  • pełen emocji (dzięki wykrzyknikom, pytajnikom czy wielokropkom).

Tak – bez interpunkcji teksty byłyby nudne jak film o Jamesie Bondzie bez żadnej akcji pościgu.

Interpunkcja ma znaczenie – mówię śmiertelnie poważnie!  

Nie tylko brak interpunkcji w tekście może znacznie utrudnić jego lekturę. Równie groźne są źle użyte znaki interpunkcyjne – umieszczone w niewłaściwych miejscach.

Czym ryzykujesz? Całkowitą zmianą sensu wypowiedzi.

A od tego może zależeć nawet… czyjeś życie! Albo przynajmniej spokojny małżeński wieczór (wcale nie przesadzam – przeczytaj poniższe przykłady).

Przepis na interpunkcję: wiedza + wyczucie

Polska interpunkcja ma charakter składniowo-znaczeniowy.

Co to właściwie oznacza?

Dlatego żeby zostać interpunkcyjnym mistrzem, musisz opanować dwie główne umiejętności:

  1. zrozumieć budowę zdania i relacje zachodzące między jego elementami,
  2. wiedzieć, jak konkretne znaki interpunkcyjne mogą zmienić sens wypowiedzi.

Pamiętasz ze szkoły rozbiór logiczny zdania? Okazuje się, że ta wiedza przyda Ci się teraz – podczas opanowywania zasad interpunkcyjnych.

Autokorekta w Wordzie i różnych aplikacjach – złudne nadzieje

Może gdyby maszyny nauczyły się myśleć i czuć jak człowiek, moglibyśmy ze spokojem oddać teksty w ich ręce (?). Ale z polską interpunkcją nie jest tak łatwo. Bez zrozumienia zdania, relacji między jego elementami, nie sposób wyeliminować wszystkie błędy.

Do tego niezbędny jest człowiek. Myślący i „czujący” interpunkcję.

Jeżeli piszesz od czasu do czasu, to oczywiście korzystaj z aplikacji i programów sprawdzających pisownię. Pewnie poprawią ewentualne literówki, wstawią polskie znaki diakrytyczne i usuną podwójne spacje.

Ale jeżeli zawodowo zajmujesz się tekstem i słowem, znajomość interpunkcji powinna być dla ciebie czymś tak oczywistym jak lód w martini.

Lista zagrożonych zawodów

Kto powinien opanować polską interpunkcję?  

1. Tłumacze

Interpunkcja tekstu przetłumaczonego na język polski musi być zgodna z zasadami stosowanymi w polszczyźnie – nie można mieszać zasad interpunkcyjnych z różnych języków.

Na przykład w rosyjskim na granicy mowy niezależnej i tekstu narratora stosuje się obok siebie przecinek i myślnik. Jednak w polskim taki zbieg znaków byłby błędem: jeżeli wypowiedź bohatera ma formę zdania oznajmującego i następuje po niej czasownik związany z mówieniem (np. powiedział, odparł, wyjaśnił, dodał), nie stawiamy ani kropki, ani przecinka, lecz sam myślnik.

Z kolei w angielskim partie dialogowe są wydzielone apostrofami – w polszczyźnie w tej funkcji stosuje się myślniki.

Inne zasady dotyczą np. stawiania kropek po skrótach – mimo że po niemieckim skrócie Dr. kropka jest obowiązkowa, jeżeli wyraz ten występuje w mianowniku, w polskiej wersji nie powinien być zakończony kropką.

2. Copywriterzy, redaktorzy i korektorzy

Doskonała znajomość języka w tych zawodach to podstawa. Jeżeli w twoich tekstach są błędy, to trudno się spodziewać długofalowej współpracy z klientem.

No i dobrze wiesz, że czas to pieniądz. Szkoda tracić go na:

  • wertowanie słowników,
  • przeszukiwanie internetowych poradni językowych,
  • kopiowanie tekstu do „sprawdzaczy błędów online”,
  • telefon do przyjaciela (chyba że jest polonistką ?).   

3. Wirtualne asystentki

Sporo czasu poświęcasz na pisanie: komunikujesz się z klientami, publikujesz posty, odpowiadasz na zapytania.

Kiedy szukałam dla siebie zdalnego wsparcia, jednym z ważniejszych kryteriów był brak błędów językowych w nadesłanym mailu i na stronie internetowej kandydatki.

Wybrałam osobę, która wiedziała, że przed imiesłowowym równoważnikiem zdania należy postawić przecinek! (Takie małe zboczenie zawodowe).

Twój klient na pewno będzie wdzięczny, jeżeli będziesz go bezbłędnie reprezentowała.  

3 największe interpunkcyjne odkrycia
Słownej Agentki

Zgodnie z obietnicą mam dla Ciebie coś specjalnego – moją subiektywną listę interpunkcyjnych nieoczywistości. Zaczynamy!     

1. Bez przecinka w utartych zwrotach i frazeologizmach

czyli reguła [363] 90.A.2.

Utarte połączenia wyrazowe (tzw. skostniałe zwroty) nie są traktowane jako odrębne zdania – i dlatego przecinka nie stawiamy ani przed nimi, ani między składającymi się na nie wyrazami.

Chodzi m.in. o takie zwroty jak:

Przykłady:

A co się stanie, gdy w tym ostatnim przykładzie jednak wstawimy przecinek?

Zdanie zmieni sens:

2. Bez przecinka przed zaimkami wprowadzającymi pozorne zdania podrzędne

czyli uwaga nr 2 do reguły [363] 90.A.2.

Zwykle zdania podrzędne są oddzielone od nadrzędnego przecinkiem:

Jednak czasem przecinek jest zbędny – dzieje się tak w przypadku nierozwiniętych zdań składowych. W takiej sytuacji nie stawiamy już przecinka przed zaimkami wprowadzającymi takie „udawane” zdanie podrzędne.

Przykłady:

Zaimek „dlaczego” tworzy tu pozorne zdanie podrzędne – nie stawiamy przed nim przecinka.

Zaimek „kiedy” to nierozwinięte zdanie składowe – przecinek jest niepotrzebny.

„Gdzie i kiedy” to nierozwinięte zdanie składowe – przecinek jest niepotrzebny.

3. Bez kropki po skrócie pkt – niezależnie od przypadka

zaprzeczenie reguły 205.55.1. (uzus)

Czy wiesz, że po skrócie pkt zwyczajowo nie stawiamy kropki? 

Zgodnie z zasadą kropka pojawia się po skrótach, które kończą się na inną literę niż skracany wyraz:

Skrót dr kończy się na tę samą literę co skracany wyraz (doktor), więc nie stawiamy kropki. Ale:

Po skrócie konieczna jest kropka, ponieważ kończy się on na inną literę niż skracany wyraz (doktora).   

W przypadku pkt sprawa jest prosta – kropkę stawiaj tylko wtedy, gdy ten skrót pojawi się na końcu zdania:

W tym drugim przykładzie pojawia się tylko zwykła kropka kończąca zdanie.

Chcesz uporządkować swoją wiedzę dotyczącą interpunkcji, aby świadomie korzystać z zasad, pracować szybciej i z pewnością siebie?

Zapraszam Cię do tajnego archiwum z webinarami oraz do udziału we wspólnej misji .

Komentarze

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Pola, których wypełnienie jest wymagane, są oznaczone symbolem *.

Ewa Binda - Korektorka
Jestem Ewa. Ewa Binda – Słowna Agentka do Z(a)dań Specjalnych. Działam jako edukatorka i mentorka korektorek. 

Zobacz inne artykuły

Polecane wpisy

Kategorie

WYWIADY

Wydarzenie

Jestem Ewa. Ewa Binda. Redaktorka. Korektorka. Copywriterka. Słowna Agentka do Z(a)dań Specjalnych.

Polubimy się?

Tak, chcę otrzymać prezent!

.

Tak, chcę otrzymać prezent! Cokolwiek.

Tak, chcę otrzymać prezent!

.

Chcesz, żeby Twój tekst był zniewalająco obłędny?
Chętnie przygotuję dla ciebie ofertę.