Nowy wspaniały (?) świat – bez interpunkcji!

Coś tu nie gra?

Tak, masz rację.

Tekst pozbawiony znaków interpunkcyjnych staje się kompletnie chaotyczny i niezrozumiały.

Interpunkcja potrafi zdziałać cuda. Przekonaj się, co dzieje się z tekstem, gdy zastosujemy w nim znaki interpunkcyjne:

Interpunkcja ma głębszy sens niż utrudnianie Ci życia

Choć przecinki, łączniki, średniki i cudzysłowy mogą spędzać Ci sen z powiek, nie traktuj ich jak swojego wroga, tylko sprzymierzeńca.

Dzięki znakom interpunkcyjnym tekst jest:

• przejrzysty (np. wiadomo, gdzie kończy się zdanie, które partie są wypowiadane przez bohatera),
• zrozumiały (zerknij do przykładu na karteczkach powyżej),
• łatwy w odbiorze (znaki interpunkcyjne porządkują tekst, wskazują miejsca, w których możemy zawiesić głos i wziąć oddech),   
• jednoznaczny (inny sens przekazuje np. zdanie zakończone pytajnikiem, a inne to z kropką na końcu),
• rytmiczny (przecinki, średniki, wielokropki, półpauzy – dzięki nim możesz różnicować długość zdania i nadawać tekstowi rytm),
• pełen emocji (dzięki wykrzyknikom, pytajnikom czy wielokropkom).

Tak – bez interpunkcji teksty byłyby nudne jak film o Jamesie Bondzie bez żadnej akcji pościgu.

Interpunkcja ma znaczenie – mówię śmiertelnie poważnie!  

Nie tylko brak interpunkcji w tekście może znacznie utrudnić jego lekturę. Równie groźne są źle użyte znaki interpunkcyjne – umieszczone w niewłaściwych miejscach.

Czym ryzykujesz? Całkowitą zmianą sensu wypowiedzi.

A od tego może zależeć nawet… czyjeś życie! Albo przynajmniej spokojny małżeński wieczór (wcale nie przesadzam – przeczytaj poniższe przykłady).

Przepis na interpunkcję: wiedza + wyczucie

Polska interpunkcja ma charakter składniowo-znaczeniowy.

Co to właściwie oznacza?

Dlatego żeby zostać interpunkcyjnym mistrzem, musisz opanować dwie główne umiejętności:

1. zrozumieć budowę zdania i relacje zachodzące między jego elementami,
2. wiedzieć, jak konkretne znaki interpunkcyjne mogą zmienić sens wypowiedzi.

Pamiętasz ze szkoły rozbiór logiczny zdania? Okazuje się, że ta wiedza przyda Ci się teraz – podczas opanowywania zasad interpunkcyjnych.

Autokorekta w Wordzie i różnych aplikacjach – złudne nadzieje

Może gdyby maszyny nauczyły się myśleć i czuć jak człowiek, moglibyśmy ze spokojem oddać teksty w ich ręce (?). Ale z polską interpunkcją nie jest tak łatwo. Bez zrozumienia zdania, relacji między jego elementami, nie sposób wyeliminować wszystkie błędy.

Do tego niezbędny jest człowiek. Myślący i „czujący” interpunkcję.

Jeżeli piszesz od czasu do czasu, to oczywiście korzystaj z aplikacji i programów sprawdzających pisownię. Pewnie poprawią ewentualne literówki, wstawią polskie znaki diakrytyczne i usuną podwójne spacje.

Ale jeżeli zawodowo zajmujesz się tekstem i słowem, znajomość interpunkcji powinna być dla ciebie czymś tak oczywistym jak lód w martini.

Lista zagrożonych zawodów

Kto powinien opanować polską interpunkcję?  

1. Tłumacze

Interpunkcja tekstu przetłumaczonego na język polski musi być zgodna z zasadami stosowanymi w polszczyźnie – nie można mieszać zasad interpunkcyjnych z różnych języków.

Na przykład w rosyjskim na granicy mowy niezależnej i tekstu narratora stosuje się obok siebie przecinek i myślnik. Jednak w polskim taki zbieg znaków byłby błędem: jeżeli wypowiedź bohatera ma formę zdania oznajmującego i następuje po niej czasownik związany z mówieniem (np. powiedział, odparł, wyjaśnił, dodał), nie stawiamy ani kropki, ani przecinka, lecz sam myślnik.

Z kolei w angielskim partie dialogowe są wydzielone apostrofami – w polszczyźnie w tej funkcji stosuje się myślniki.

Inne zasady dotyczą np. stawiania kropek po skrótach – mimo że po niemieckim skrócie Dr. kropka jest obowiązkowa, jeżeli wyraz ten występuje w mianowniku, w polskiej wersji nie powinien być zakończony kropką.

2. Copywriterzy, redaktorzy i korektorzy

Doskonała znajomość języka w tych zawodach to podstawa. Jeżeli w twoich tekstach są błędy, to trudno się spodziewać długofalowej współpracy z klientem.

No i dobrze wiesz, że czas to pieniądz. Szkoda tracić go na:

• wertowanie słowników,
• przeszukiwanie internetowych poradni językowych,
• kopiowanie tekstu do „sprawdzaczy błędów online”,
• telefon do przyjaciela (chyba że jest polonistką ?).   

3. Wirtualne asystentki

Sporo czasu poświęcasz na pisanie: komunikujesz się z klientami, publikujesz posty, odpowiadasz na zapytania.

Kiedy szukałam dla siebie zdalnego wsparcia, jednym z ważniejszych kryteriów był brak błędów językowych w nadesłanym mailu i na stronie internetowej kandydatki.

Wybrałam osobę, która wiedziała, że przed imiesłowowym równoważnikiem zdania należy postawić przecinek! (Takie małe zboczenie zawodowe).

Twój klient na pewno będzie wdzięczny, jeżeli będziesz go bezbłędnie reprezentowała.  

3 największe interpunkcyjne odkrycia
Słownej Agentki

Zgodnie z obietnicą mam dla Ciebie coś specjalnego – moją subiektywną listę interpunkcyjnych nieoczywistości. Zaczynamy!     

1. Bez przecinka w utartych zwrotach i frazeologizmach

czyli reguła [363] 90.A.2.

Utarte połączenia wyrazowe (tzw. skostniałe zwroty) nie są traktowane jako odrębne zdania – i dlatego przecinka nie stawiamy ani przed nimi, ani między składającymi się na nie wyrazami.

Chodzi m.in. o takie zwroty jak:

Przykłady:

A co się stanie, gdy w tym ostatnim przykładzie jednak wstawimy przecinek?

Zdanie zmieni sens:

2. Bez przecinka przed zaimkami wprowadzającymi pozorne zdania podrzędne

czyli uwaga nr 2 do reguły [363] 90.A.2.

Zwykle zdania podrzędne są oddzielone od nadrzędnego przecinkiem:

Jednak czasem przecinek jest zbędny – dzieje się tak w przypadku nierozwiniętych zdań składowych. W takiej sytuacji nie stawiamy już przecinka przed zaimkami wprowadzającymi takie „udawane” zdanie podrzędne.

Przykłady:

Zaimek „dlaczego” tworzy tu pozorne zdanie podrzędne – nie stawiamy przed nim przecinka.

Zaimek „kiedy” to nierozwinięte zdanie składowe – przecinek jest niepotrzebny.

„Gdzie i kiedy” to nierozwinięte zdanie składowe – przecinek jest niepotrzebny.

3. Bez kropki po skrócie pkt – niezależnie od przypadka

zaprzeczenie reguły 205.55.1. (uzus)

Czy wiesz, że po skrócie pkt zwyczajowo nie stawiamy kropki? 

Zgodnie z zasadą kropka pojawia się po skrótach, które kończą się na inną literę niż skracany wyraz:

Skrót dr kończy się na tę samą literę co skracany wyraz (doktor), więc nie stawiamy kropki. Ale:

Po skrócie konieczna jest kropka, ponieważ kończy się on na inną literę niż skracany wyraz (doktora).   

W przypadku pkt sprawa jest prosta – kropkę stawiaj tylko wtedy, gdy ten skrót pojawi się na końcu zdania:

W tym drugim przykładzie pojawia się tylko zwykła kropka kończąca zdanie.

Chcesz uporządkować swoją wiedzę dotyczącą interpunkcji, aby świadomie korzystać z zasad, pracować szybciej i z pewnością siebie?

Zapraszam Cię do tajnego archiwum z webinarami oraz do udziału we wspólnej misji .